งูสวัดกับเข็มขัดในตำนาน

โรคงูสวัด ภาษาอังกฤษคือ Shingles หรือ Herpes Zoster ภาษาจีนเรียกว่า 带状疱疹 (ผื่นหรือตุ่มน้ำลักษณะคล้ายเข็มขัด) หรือ 蛇串疮 (ผื่นเรียงกันเหมือนงู) เกิดจากการติดเชื้อไวรัส Varicella zoster (HHV-3) ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสชนิดเดียวกันกับอีสุกอีใส

Shingles มีรากศัพท์มาจากภาษาละตินคือคำว่า ’Cingulus’ Zoster มาจากภาษากรีกโบราณ

สองคำนี้มีความหมายเหมือนกันคือ เข็มขัด หรือ เข็มขัดนักรบโบราณ แต่จะเป็นชื่อภาษาไทย อังกฤษ หรือจีนก็ตามล้วนตั้งชื่อตามลักษณะของผื่นที่ขึ้นเป็นแนวยาวเรียงต่อๆ กัน

I คำว่า Zoster ปรากฏแห่งแรกในตำนานเทพปกรณัมกรีก มีเรื่องเล่าอยู่ว่า ซุสถูกตาต้องใจนางลีโต และครองรักกันจนนางตั้งครรภ์ ต่อมาเฮร่ารู้เข้าจึงขับไล่นางลีโตออกจากโอลิมปัสเพราะความหึงหวง อีกทั้งยังส่งงูยักษ์โพธอนตามไล่ล่า ทำให้นางลีโตหนีมาหลบอยู่ที่เกาะดีลอส ด้วยความช่วยเหลือของโพไซดอนกับซุส และปลด ‘ซอสเตอร์’ (เข็มขัด) ทิ้งไว้ระหว่างทางก่อนให้กำเนิดลูกแฝด ก็คืออพอลโล (เทพแห่งดวงอาทิตย์) และ อาร์ทีมิส (เทพีแห่งดวงจันทร์) I

งูสวัดจะเกิดขึ้นกับคนที่เคยเป็นอีสุกอีใสแล้วเท่านั้น หากบุคคลที่ได้รับเชื้องูสวัดยังไม่เคยติดเชื้อ VZV คนผู้นั้นจะเป็นอีสุกอีใสแทน หลังจากเป็นอีสุกอีใสเจ้าเชื้อ VZV นี้ไม่ได้หายไปไหนแต่ยังคงซ่อนตัวอยู่ในร่างกายเราตามปมประสาทไขสันหลัง และจะกำเริบขึ้นมาเมื่อเกิดการกระตุ้น เพียงแต่คราวนี้ส่งผลต่อเส้นประสาทที่ไปเลี้ยงผิวหนัง บริเวณเกิดผื่นจึงขึ้นอยู่กับว่าเชื้อนี้อาศัยอยู่เส้นประสาทส่วนใดของร่างกาย เป็นเหตุผลว่าทำไมผื่นงูสวัดถึงไม่เกิดขึ้นรอบกึ่งกลางลำตัว เพราะเส้นประสาทไขสันหลังแบ่งออกเป็นสองซีกของร่างกาย แต่ละซีกก็ทำหน้าที่ของตน

แพทย์จีนเชื่อว่าสาเหตุหลักของการเกิดโรค เกี่ยวข้องกับอารมณ์ที่ไม่สมดุล การกินอาหารรสจัดมากเกินไป และการได้รับพิษร้อน ทำให้พิษร้อนชื้นสะสมอยู่ในผิวหนังและเส้นลมปราณ

การรักษาโรคงูสวัดในทางแพทย์จีน มักเน้นไปที่การฝังเข็มร่วมกับยาสมุนไพรจีน ซึ่งมีทั้งยาภายนอกและยาชงดื่มเพื่อรักษาภายใน การรักษาด้วยวิธีนี้นับว่าได้ผลดี ช่วยบรรเทาอาการปวด ทำให้ผื่นยุบและตกสะเก็ดไวร่นระยะเวลาการรักษา ลดความเสี่ยงอาการแทรกซ้อน เช่น อาการปวดเส้นประสาทหลังติดเชื้องูสวัด (PHN)

หมอขอย้ำถ้อยคำในตำราหวงตี้เน่ยจิง เหมือนที่เคยกล่าวในโพสต์ที่แล้วอีกครั้งว่า

《黄帝内经》:正气存内 邪不可干

‘เมื่อใดพลังต้านทานยังดี โรคภัยก็ไม่แผ้วพาน’

อย่าลืมดูแลพลังต้านทานของเราให้ดี ด้วยการพักผ่อนให้เพียงพอ รักษาอารมณ์ให้แจ่มใส และอย่าลืมฉีดวัคซีนป้องกันโรคงูสวัดสำหรับกลุ่มเสี่ยงนะคะ