‘เสี่ยวหาน’ (小寒) เป็นฤดูที่ 23 ใน 24 ฤดูลักษณ์ของปฏิทินจีน แต่เป็นฤดูกาลแรกของปี 2023 ปีนี้ตรงกับวันที่ 5 มกราคม เสี่ยว (小) แปลว่า เล็ก หาน (寒) แปลว่า หนาวเย็น วันเสี่ยวหาน คือวันที่อากาศเริ่มเข้าสู่ความหนาว ซึ่งอาจนับได้ว่าเย็นมาก แต่ยังไม่ถึงขั้นเย็นจัดหรือเย็นที่สุด
ในช่วงฤดูกาลเสี่ยวหาน ซีกโลกใต้ยังได้รับแสงตรงจากดวงอาทิตย์ ขณะเดียวกัน บริเวณซีกโลกเหนือก็ยังคายความร้อน ทำให้ความร้อนที่ได้รับในตอนกลางวัน จึงเหลือน้อยกว่าความร้อนที่คายออกมาในตอนกลางคืน ดังนั้นอุณหภูมิในซีกโลกเหนือจึงยังคงลดต่ำลงเรื่อยๆ ทำให้ช่วงเวลาระหว่าง ‘วันเสี่ยวหาน’ ไปจนถึง ‘วันต้าหาน’ (大寒) เป็นช่วงอากาศเย็นที่สุดในรอบปี
ในภาคเหนือของประเทศจีน อากาศวันเสี่ยวหานนั้นเย็นยิ่งกว่าวันต้าหาน* เสียอีก จึงมีคำกล่าวว่า ‘小寒胜大寒’ หากแปลตรงไปตรงมาตามภาษาจีนก็คือ ‘หนาวเล็กยิ่งกว่าหนาวใหญ่’ แต่ภาคใต้ของประเทศจีน อุณหภูมิจะลดลงต่ำสุดในวันต้าหาน (*วันต้าหาน (大寒) เป็นวันที่อากาศเย็นจัด หรืออุณหภูมิลดต่ำสุดในรอบปี)
วันเสี่ยวหาน ชาวจีนจะนิยมออกกำลังกาย กินอาหารหม้อไฟ หรือ โจ๊กล่าปา (腊八粥) เพิ่มพลังหยางหรือทำให้ร่างกายอุ่นเพื่อไม่ให้เจ็บป่วย โจ๊กล่าปา ประกอบด้วยข้าวฟ่าง ข้าวสาร ข้าวเหนียว ข้าวฟ่างหางกระรอก กระจับ เก๋าลัด ถั่วฝักยาวสีแดง พุทรากวน นำไปต้มจนสุก แล้วตามด้วยเมล็ดท้อ หรือ ถ่อยิ้ง (桃仁) อัลมอนด์จีน หรือ เห่งยิ้ง (杏仁) เมล็ดทานตะวัน เมล็ดสน ถั่วลิสง น้ำตาลทรายขาว น้ำตาลแดง โรยด้วยลูกเกดเล็กน้อย แต่ละจังหวัด แต่ละพื้นที่ อาจมีส่วนผสมแตกต่างกันออกไป
ในประเทศไทย แม้อากาศไม่เย็นจัดเท่าประเทศจีน แต่ช่วงนี้อากาศก็ยังเย็นอยู่ หรือสำหรับคนที่ขี้หนาว ลองทำโจ๊กล่าปากินร้อนๆ ก็เป็นทางเลือกที่ดี นอกจากจะทำให้ร่างกายอุ่นแล้ว ยังเป็นผลดีต่อสุขภาพด้วย
**วันที่ 30 พฤศจิกายน 2016 ยูเนสโก (UNESCO) ขึ้นทะเบียนรับรองให้ฤดูลักษณ์ 24 ฤดูแห่งปฏิทินจีน 《二十四节气》 เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ**
Comments