ฝนตกปรอยๆ นอกหน้าต่าง บรรยากาศครึ้มฟ้าครึ้มฝน อาจทำให้ใครๆ หลายคนรู้สึกเคลิบเคลิ้ม แต่สำหรับคนที่มี แผลผ่าตัดกลับรู้สึกไม่สบายตัว ไม่เพียงปวดแผลผ่าตัดเท่านั้นอาการปวดตามข้อ ปวดเมื่อยเนื้อตัว ปวดศีรษะ ก็มักจะกำเริบในช่วงเวลานี้ด้วย ปลายฤดูร้อน ฝนตกหนัก อากาศชื้น
หลักการแพทย์จีนโบราณว่า ความชื้น เป็นสาเหตุหนึ่งใน 6 สิ่งยังให้เจ็บไข้ (六淫之邪/ลิ่วหยินจือเสีย) ประกอบด้วย ลม ความเย็น ความร้อนอบอ้าว ความชื้น ความแห้ง และไฟ
ความชื้น (湿邪/ชือเสีย)
อุดกั้นเส้นลมปราณ เพราะมีลักษณะขุ่น หนืด และหนัก ตัวอย่างเช่น ปวดศีรษะแบบมึนๆ หนักๆ เหมือนมีอะไรมาคลุมหัวไว้ บันทึกในคัมภีร์ซู่เวิ่นว่า “ความชื้นประดุจมีสิ่งห่อหุ้ม”
《素问·生气通天论》:“因于湿,首如裹。” คล้ายเราเอาเสื้อไหมพรมไปชุบน้ำ จากเบาๆ ก็กลายเป็นหนักอึ้ง เพราะมีน้ำสะสมอยู่ข้างใน ไม่ได้ถูกขับออกมา อากาศหรือความชื้นมีผลต่อ ‘ม้าม’ โดยตรง แพทย์จีนเชื่อว่า ม้าม มีหน้าที่นำสารอาหารและน้ำ ส่งไปหล่อเลี้ยงทั่วร่างกาย เมื่อความชื้นกระทบร่างกายเข้าสู่ภายใน เส้นลมปราณติดขัด การกระจายสารอาหารและน้ำของม้ามก็ไม่ดี ทำให้หมักหมม สะสม กลายเป็นเสมหะ
อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและปวดตามข้อจึงตามมา บางคนอาจมีอาการบวมน้ำร่วมด้วย
ความชื้นถูกขจัดออกผ่านทางไหนได้บ้าง?? ตอบ คือ เหงื่อ ปัสสาวะ และอุจจาระ
นอกจากความชื้นแล้ว อีกสาเหตุหนึ่งก็คือ ความเย็น (寒邪)
ความเย็นทำให้หยุดนิ่งติดขัด เส้นเลือดหดตัว กล้ามเนื้อหดเกร็ง เส้นลมปราณ เลือด และสารน้ำหยุดชะงัก เมื่อไหลเวียนไม่สะดวก อาการปวดจึงตามมา
ภาษาจีนกล่าวว่า 不通则痛/ปู้ทงเจ๋อท่ง แปลว่า ติดขัดจึงปวด
หากใครเคยสัมผัสอากาศเย็นใกล้ทะเลหรือภูมิอากาศเย็นชื้น สังเกตได้ว่าจะรู้สึกหนาวสั่น เย็นสะท้านอยู่ข้างใน ทั้งๆ ที่อุณภูมิไม่ต่ำมาก ดังนั้น คนไข้ที่มีแผลผ่าตัด หรือเคยบาดเจ็บนานมาแล้ว เนื้อเยื่อบริเวณ ‘แผลเป็น’ ซึ่งเกิดขึ้นภายหลังนั้นค่อนข้างหนา ทำให้เส้นเลือดฝอยหล่อเลี้ยงได้น้อยกว่าปกติ พอฝนตก อากาศเย็นชื้น แรงกดอากาศมาก ทำให้เส้นเลือดฝอยหดตัว เนื้อเยื่อบริเวณแผลเป็น จึงอยู่ในภาวะขาดเลือดและออกซิเจน ทำให้คนไข้รู้สึกเจ็บปวด
วิธีดูแลและป้องกันตัวเองของคนมีแผลผ่าตัด (แม้คนปกติด้วยเช่นกัน)
ต้องคอยดูแลร่างกายให้อุ่น เช่น สวมเสื้อผ้าหนาขึ้น ไม่ปล่อยให้เท้าเย็น
หลีกเลี่ยงการโดนลม (ลมแอร์และลมจากพัดลม ไม่ควรให้ปะทะร่างกายโดยตรง)
ลดการดื่มหรือกินของเย็น
รวมทั้งออกกำลังกายสม่ำเสมอ
ในทางฝังเข็ม การขจัดความชื้นในร่างกาย และเพิ่มความอุ่น กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ช่วยบรรเทาอาการได้ ในตำแหน่งซึ่งปรากฏในคัมภีร์หลิงซู 《灵枢》,เจินจิ่วเจี่ยอี่จิง《针灸甲乙经》 เช่นจุดเฟิ่งหลง 丰隆(ST40), จุดจู๋ซานหลี่ 足三里 (ST36), จุดอินชื่อ阴市 (ST33) , จุดเก๋อชู 膈输(BL17), จุดเซวี่ยไห่ 血海 (SP10) หรือใช้ยาตำรับสมุนไพรจีนร่วมกัน
หมอขอให้ทุกคนมีสุขภาพดีในช่วงฤดูกาลนี้นะคะ

Comments